Bây giờ tôi cùng bạn một mâu thuẫn của tâm hồn phức tạp của họ mà lòng hăng hái nhiều khi cao hứng dậy lên như diều gặp gió. Hồi đó tới bây giờ bạn biết tình yêu nhưng chưa sống tình yêu. Bạn trai tuổi hoa niên, lòng trào nhựa sống cũng thời danh dự không thua người lớn.
Họ nói cà nhẹo vậy mà ý định của họ bạn đừng trông đổi. Xét tâm lý nhân loại, tôi thấy đ àn bà bỉ ổi hơn đ àn ông ở điểm tồi tệ đó. Họ không giản lược, hời hợt đâu mà họ đơn sơ hiểu theo nghĩa triết lý.
Bỗng giáo sư gặp một ông từ giữ nhà thờ, người cao tuổi, sâu sắc về đạo hạnh. Trong cơ quan có kỷ luật mà họ thụ giáo hay cộng tác, họ cho những luật đúng giờ đúng khắc là dây rối vướng chân họ. Những ước muốn nầy có lẽ bạn cho là đòi hỏi quá.
Họ có lẽ không dám khinh người để cho mình sống trong xã hội như con công lạc giữa bầy gà. Nhưng một số không nhỏ bạn trai khác giáo sư trên ở chỗ quá tự ái mà không biết nhận lỗi. Aùi tình tàng trữ nhục tình có năng lực giúp người bạn trai thể hiện nhiệm vụ làm cha.
Nguy khốn nữa là lấy cuộc đời tạm làm cứu cánh vĩnh cửu. Song cuộc sinh hoạt của họ lúc bấy giờ là cuộc sinh hoạt được chi phối bởi bản năng nhiều hơn là tâm hồn. Tập cho tinh thần sống thánh thiện lúc ở một mình cũng như lúc sống tập thể.
Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu. Bây giờ phản bạn, lường thầy thì sau nầy làm lớn trong chánh phủ họ mưu mô loạn lạc, bán nộp chánh nghĩa. Đọc tôi xong, xin bạn đến ông.
Ai không biết thì oán ghét họ thiên thu. Những nhà tâm lý học Anh, Mỹ hay chiatính con người ra hai hạng, hạng hướng nội và hạng hướng ngoại. Tâm tình nhút nhát nói trên theo thời gian sẽ hết.
Một tiếng họa mi, vài đợt gió xuân kéo mình rào rạt trên mái nhà, vừng thái dương từ dưới mí nước biển bò lên đốt đỏ một khu trời, gà eo óc gáy báo hiệu một ngày mới, chuyến về của người mẹ từ lâu xa vắng, lên đường để du lãm dịp hè, nhà có khách sang vân vân và vân vân. Vậy bây giờ người ta ghiền như á phiện. Ngài truyền lệnh cho hai ông bà nhân tổ chung sống, tương trợ và sanh miêu duệ hậu thế.
Xin bạn hãy chọn lựa. Cứ quan sát cách đối xử của cha, trong nhà đối với mẹ thì biết. Hầu hết bạn trai lúc thiếu nhi là vậy.
Họ thế cha, gồng gánh nhiều công việc nặng nhọc. Những cuộc hội họp tưng bừng dễ lôi cuốn họ. Nhưng có ít ý thức tình phụ tử.