Trên đường tiến hóa ấy, tinh thần lại bị chi phối bởi thủtính , làtính hoạt động theo bản năng. Hình như tâm hồn họ lăn trên một tiến trình vô hạn. Là trong lãnh vực tình cảm, sau thời gian giận giữ, oán thù, tình cảm, chia tay với ai, người bạn trai để những kỷ niệm giữa mình và kẻ ấy lên meo chớ không mấy khi nhắc lại mà làm cho kẻ ấy đau lòng.
Đọc văn hóa sử thế giới, nhất là những ngành văn học, chánh trị, khoa học, nghệ thuật, tôn giáo, thấy bao giờ nam giới cũng dẫn đầu. Họ ăn mạnh, uống mạnh tại vì nhu cầu của những cơ quan trong người họ đang sung sức phát triển. Tỏ tình yêu bằng cách ve vãn thô lỗ là lăng mạ tình yêu, coi một thứ tình cao quý như đồ chơi giải trí qua đường.
Những người nuôi chí lớn khi gãy một chương trình, té vào thất bại, tinh thần họ hay bị khủng hoảng. Những lối chơi tìm bạn bốn phương thường có hậu quả hoặc buồn cười hoặc thê thảm. Nếu trong thời thanh xuân bạn gái bị xảy ra một hiện tượng làm họ ngạc nhiên, thì trong tuổi dậy thì cũng có một hiện tượng xuất lộ cho người bạn trai, khiến kẻ nầy lấy làm lạ không ít.
Lấy ái tình, nhất là nhục tình là điều quái gỡ chỉ có sự tu hành là quý trọng, còn yêu nhau, có con cái là bậy, đáng khinh. Có một điểm tâm lý sâu xa nầy là đối với người càng ruột thịt người ta càng ngại nhìn nhau, bàn tâm sự, mưu tính lý tưởng với nhau. Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục.
Loại trừ những uế ảnh làm lem luốc hồn xuân của ta. Nếu bên kia cuộc sống có một quan tòa chí công thì sao. Thưa bạn trai, có lẽ khi tôi đọc đến đây bạn đang ở trong trạng thái buồn của tuổi mười mấy.
trực giác phải căn cứ vào kinh nghiệm được soi sáng bởi lý trí. Thế là hôn nhân bị đình chỉ, đợi chờ. Danh từ trong tự điển thì đẹp mà dưới gọng kềm ác ý, tham vọng, óc đảng, tư lợi có thể chứa những ý nghĩa khốc hại.
Người khác thấy đi lẹ tỏ ra tháo vát nên bước như ngựa phi. Họ chạy xe máy ngang hãm cái két thật to. Than kinh còn nói ái tình mạnh như sự chết.
Giấy phép vào ngưỡng cửa đó là hôn thú. Họ thích trật tự và sạch sẽ lắm. Trong thân thể họ có hình ảnh gia đình mà họ là hy vọng, có hình ảnh quốc gia mà họ là rường cột.
Người bạn trai đã bỏ tâm trạng ấu trĩ mà chưa tới tâm trạng lão thành. Bây giờ muốn hấp dẫn họ phải nói A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, Nguyễn Huệ, Nguyễn Du, Ssakespeare, Bossuet, Abraham Lincoln, Charlot v. Bạn trai nào cũng đều có lúc làm Anatole France con nít và Anatole France 17 tuổi.
Chúng ta nói cái bản chất thuần túy của nó. Bạn trai không thoát khỏi định luật ngàn đời nầy. Chiều hay nói kiểu nhà thơ nọ chiều lên trên đồng lúa vàng mơ.