Tôi viết thư nầy cho riêng em thôi vì những lý do liên hệ đến hai vận mệnh và tương lai chúng ta. Có những cơ quan nẩy nở nhanh chóng, có cơ quan chậm. Đề cao vai trò của trí tuệ, ý chí, luơng tâm là những phương thế soi sáng, chế ngự, hướng dẫn bản năng.
Có nhiều bạn gái lại thích. Thì tâm hồn họ là khuôn lộng hình ảnh trăm năm của họ. tạo hóa đã sáng tạo ra người nam và người nữ đồng bản chất, có sứ mệnh vừa hiện thế vừa siêu nhiên giống nhau.
Anh ruột và chị dâu xích mích, chị dâu buồn ngồi ở góc phòng rơi lệ. Làm náo động lên trong tâm hồn họ một khối tình phức tạp hỗn độn mà yếu tố chánh là mến yêu, hối tiếc, uất ức, bất mãn. Có biết bao nam sinh để lý trí mình lên meo lên mốc sau khi ra khỏi trường học.
Đọc Kiều của Nguyễn Du, ta thương Từ Hải ở chỗ từ tốt bụng, quá tin cậy Kiều nên: Nói vậy vẫn dè dặt nhận rằng bạn trai thiếu nhi không phải không thích dùng trực giác khi nhận định người, sự vật, hiện tượng vì như ta đã biết trong một mục trên, bạn trai lúc còn nhỏ hay xét nhận theo ngũ quan. Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ.
Do mục đích cao cả ấy của chương trình sáng tạo của Thượng đế, nên một ái tình tự bản chất đưa đến nhục tình. Triết học dọn đường cho thần học và thần học đưa đến đời sống thánh thiện từ nội tâm. Hãy tìm một tâm hồn thánh đức, thông minh, bặt thiệp hơn là một nhan sắc có thể giết hại linh hồn ta và làm cho đời ta hư đốn.
Mặt họ hình như bị đổi dạng, hơi sần và các mụn cám, mụn cồi, mụn bọc nữa, thi đua mọc lên. Ma quỷ xui bạn bộc lộ tâm tình yêu với kẻ bạn yêu để nói lên tình nghĩa keo sơn nhưng khi bạn dại dột tin theo bản năng thấp hèn, thì lòng bạn đã là một bát lệ sầu vì chia ly bạn thêm một giọt nữa vì hối hận: tâm hồn bạn khổ và khổ. Cứ chung mà nói bạn trai nào cũng muốn bạn bạn lòng mình có đầy đủ đứctính khả ái.
Nhưng giá phải học thuộc lòng hết, bạn gái vẫn học nhớ mau hơn bạn trai. Tạo hóa, theo nhà Thánh ký được linh ứng nói, là chính tình yêu: Déus catitasest. Còn nói nghịch, thì bạn trai nhất định không thua bạn gái.
Thưa bạn, người trong đó có bạn trai. Còn bạn trai xem ra vụng về nghệ thuật biểu lộ tình cảm yêu. Đó là chưa nói những tiếng vĩ đại nào công bình, bác ái, lao công, tư bản, vô sản.
Không biết họ có nghĩ như Stendhal không? Nhưng hình như họ không muốn ai phá rối vẻ tịch mạc của tâm hồn họ. Gặp vấn đề gì được trình bày hấp dẫn lắm họ mới gom tâm tư lại để lãnh hội. Bạn gái không có ác ý khinh người, coi mình là tất cả.
Lý tưởng là mộng nhưng phải đi đến thực tế. Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung. Nếu phải tranh đấu cho chí cả thì họ dám chết sống.